Berberys zwyczajny – polska cytryna

Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris) – kwaśnica pospolita

ang: barberry

W Polsce jest wiele innych gatunków berberysu spotykanych w uprawie, są one jadalne, ale nie są przebadane co do właściwości leczniczych. Najczęściej sadzony jest berberys Thunberga z Japonii.

wygląd :

• kolczasty krzew
• w maju obsypany żółtymi kwiatami zebranymi w zwisające grona
• liście odwrotnie jajowate

występowanie:

• Cała Europa i Kaukaz
• kiedyś masowo wycinany, bo berberys jest żywicielem choroby zbóż rdzy źdźbłowej (Puccinia graminis)

skład owoców:

• kwasy organiczne (askorbinowy, jabłkowy)
• karotenoidy – prowitamina A
• pektyny 6%
• wit C – 60 mg% (1,5 razy więcej niż cytryny)
• wit E
• wit A K P – rutyna
• antocyjany
• nie zawierają alkaloidów izochinolinowych
• sole mineralne

liście – zawierają alkaloidy:

• berberyna – żółty barwnik, alkaloid izochinolinowy z kory korzeni i gałęzi, ma działanie lecznicze
• berberubina – także o działaniu leczniczym (berberyna i berberubina lecza uporczywe biegunki nawet spowodowane lamblią czy cholera i hamowały powstawanie w jelitach toksyn)
• jatrozyna
• palmatyna
• magnoforyna
• chelidotoksyna

Najwięcej berberyny zawarte jest w korze korzeni – 1%

działanie i zastosowanie owoców:

• źródło witamin C i E,
• zwiększają odporność
• słaby środek moczopędny i przeciwgorączkowy
• pomaga usuwać szkodliwe metabolity
• herbatki z owoców stosowane w przeziębienu gorączce
• na zimowe i wiosenne osłabienie
• poprawiaja przemianę materii
• pobudza wydzielanie soków trawiennych i działają słabo żółciopędnie,
• poprawiają pracę watroby
• dzięki rutynie wzmacniają naczynia krwionośne
• obkurczają macicę po porodzie
• przeciwkrwotocznie z kobiecych narządów
• stosowany nasercowo dobroczynny wpływ na układ krążenia
• leczenie reumatyzmu
• usuwają stan zapalny woreczka żółciowego
• herbatki z suszu owocowego do kuracji odchudzjacej

kora korzeni – zasobna w berberynę posiada zastosowanie:

• w przewlekłym zapaleniu wątroby
• zmniejszonym wytwarzaniu żółci i w kamicy żółciowej
• zółciopędne i żółciotwórcze (alkaloidy)
• korzenie dodatkowo posiadają działanie przeciwbiegunkowe – garbniki
• liście słabo przeczyszczające – żywica i wosk
• napary i odwary z liści stosowane w chorobach dróg żółciowych i wątroby oraz jako lek pobudzący wydzielanie sków trawiennych
• kora i korzenie służą do przemysłowego otrzymywania berberyny o działaniu m.in. antybiotycznym

zastosowanie kulinarne owoców:

• kwaśne jak cytryna – “polska cytryna”
• można jeść na surowo ale bardzo kwaśny smak
• sok pasteryzowany
• konfitura, galaretka
• przecier z cukrem
• suszyć
• przetwory zastepują cytrynę np do herbaty
• na Syberii owoce zasypuje się cukrem w słojach i przechowyje w chłodnych piwnicach – zapas witaminowy na zimę
• sokiem o mocno kwaśnym smaku można przyprawiać sałatki

źródła:

• Andrzej J.Sarwa – Lecznicze smakołyki
• Antonina Rumińska, Aleksander Ożarowski – Leksykon Roślin Leczniczych
• Zbigniew T.  Nowak – Księga owoców leśnych
• Łukasz Łuczaj Dzikie rośliny jadalne Polski – przewodnik Survivalowy
• Eliza Lamer Zarawska – Zioła i rośliny Lecznicze

Share on Facebook