Dziś dalszy ciąg jagód o zimozielonych pędach, spotykanych na dalekiej i bliskiej północy. Dziś czas na mącznicę.
Mącznica lekarska (Arctostaphylos uva ursi)
ang. common bearberry
am. bearberry
Jagody mącznicy są przysmakiem niedźwiedzi, dlatego jej ludowa nazwa brzmi niedźwiedzie grono. Podobnie nawiązuje nazwa angielska – bearberry, common bearberry.
Jest to roślinka pod każdym względem podobna do borówki brusznicy (borówki czerwonej), niestety można ją spotkać coraz rzadziej…
Z tego względu w lecznictiwie zamiast niej używamy borówki brusznicy. W Polsce znajduje się pod ochroną i jest umieszczona na czerwonej liście.
Występowanie mącznicy lekarskiej
Jej zasięg jest podobny jak brusznicy – obejmuje umiarkowane i północne strefy Europy, Azji i Ameryki Pólnocnej. W Polsce występuje głównie w północnej części niżu. Możemy ją spotkać w widnych borach soanowych i na wrzosowiskach. Przez Polskę przebiega połudnowa granica zasięgu tej rośliny.
Wygląd mącznicy
- mącznica jest bardzo podobna do borówki brusznicy
- ale gałązki mącznicy płożą się przy ziemi (u brusznicy są wzniesione)
- listki również są zimozielone, skórzaste, całobrzegie, z wierzchu płyskujące
- listki są płaskie (nie podwinięte, jak u brusznicy)
- spodnia strona liści jest bledsza i posiada delikatną siatkę nerwów.(spodnia strona liścia brusznicy posiada gruczołowate kropki)
- jagoda mącznicy jest wewnątrz biaława, mączysta.
- jagoda jest jadalna, ale niezbyt smaczna. Jest spożywana na dalekiej północy.
- kwiat ma koronę białą lub bladoróżową od wewnątrz owłosioną.
Surowcem leczniczym jest liść, który posiada w składzie więcej arbutyny niż brusznica.Arbutyna jest głównym składnikiem działającym, ale synergicznie wspiera ją kwas galusowy i flawonoidy.
Liść mącznicy zawiera:
- glikozydy fenolowe – conajmniej 8% (arbutyna 3,5%, metyloarbutyna)
- flawonoidy – hiperozyd, rutynę, mirycetynę i izokwercetynę – działają słabo moczopędnie
- irydoidy – monotropeinę, unedozyd
- triterpeny – kwas ursolowy
- kwas chinowy
- garbniki pochodne kwasu galusowego i elagowego (do 20%)
Działanie
Liść mącznicy posiada takie samo działanie, jak brusznicy, tylko silniejsze – odkaża drogi moczowe, działa moczopędnie, przeciwzapalnie i ściągająco. Arbutyna po rozkładzie uwalnia hyrochinon, który działa silnie przeciwbakteryjnie oraz oraz przecigrzybiczo na drożdżaki Candida albicans. Zasadowy odczyn moczu nasila proces powstawania hydrochinonu, więc podczas kuracji liściem mącznicy warto podawać sodę (wodorowęglan sodu Natrium Bicarbonicum) lub węglan wapnia (Calcium carbonicum) albo pić wodę mineralną.
Mącznica może być także podawana w zaburzeniach żołądkowo – jelitowych wywołanych nadmiernym rozwojem flory jelitowej. Dzieki obecności garbników napary hamują biegunki i drobne krwawienia.
Zdecydowane przedawkowanie liści mącznicy może powodować zatrucia: wymioty, pobudzenie, kurcze, dlatego suroweic ten stosuje się nie pojednynczo, lecz w mieszankach.
Arbutyna zawarta w liściach ma działanie wybielające skórę, rozjaśniające przebarwienia, dzięki hamowaniu tyrozynazy aktywizującej melanosomy. W kosmetykach stosowana jest w stężeniu 1-2% przy pH <7.
Liście mają właściwość farbowania tkanin na czarno.
Może Cię również zainteresować:
- Borówka brusznica – wiecznie zielona krzewinka o wielu zastosowaniach
- Borówka bagienna – roślina trująca czy jadalna
- Golteria-pachnąca jagoda
- Antocyjany – ciemne barwniki roślinne o wybitnych właściwościach zdrowotnych
- Żurawina – kwaśne panaceum rodem z bagien
- Kisiel z żurawiny
- Mikstura żurawinowa oczyszczająca wątrobę od znajomej naturoterapeutki
- Nalewka z żurawiny na Miodzie i Soku z Brzozy Odkażającej Drogi Moczowe.
źródła:
-
Jakub Mowszowicz, Bolesław Broda – Przewodnik do oznaczania rośłin leczniczych, trujących i użytkowych
- Eliza Lamer-Zarawska, Barbara Kowal-Gierczak, Jan Niedworok – Fitoterapia i Leki Roślinne
- Antonina Rumińska, Aleksander Ożarowski – Leksykon Roślin Leczniczych
- Marcin Molski – Nowoczesne Składniki Kosmetyków.
Dużo ciekawych informacji się dowiedziałam o tej roślince 🙂