Antocyjany – ciemne barwniki roślinne o wybitnych właściwościach zdrowotnych

Nazwa antocyjany pochodzi z języka greckiego – anthos – oznacza kwiat, kyanos – niebieski. Antocyjany pospolicie występują w roślinach, a w szczególności owocach. Zazwyczaj nadają im granatowe, czerwone bądź fioletowe zabarwienie. Są to polifenofenolowe barwniki roślinne. Zawarte są np. w owocach aronii czarnoowocowej, bzu czarnego, borówki czernicy, czeremchy, czarnej porzeczki,  żurawiny, jeżyny, wiśni, czreśni, ciemnych winogron, granatu, śliwki, tarniny, bakłażana, truskawki, kwiatach chabra bławatka, malwy, kwiatu hibiskusa, nasturcji, piwonii, fiołka i pelargonii, liściach czerwonej kapusty…

Właściwości antocyjanów:

1. Zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych – co oznacza, że działają przeciwżylakowo i przeciw “rozszerzonym naczynkom”.
2. Polepszają ukrwienie oka, dzięki czemu mogą poprawiać ostrość widzenia (np. czarne jagody Vaccinium myrtillus oraz aronia Photinia) Z antocyjanów szczególne działanie mają tu malwina i cyjanina.
3. Są naturalnymi przeciwutleniaczami – zmniejszają ilość wolnych rodników – agresywnych cząstek,  które się oskarża o uszkodzenia tkanek, przyspieszone starzenie a nawet sprzyjanie nowotworom.
4. Pozytywnie wpływają na krążenie wieńcowe w sercu.
5. Działają przeciwmiażdżycowo.
6. Działają przeciwnowotworowo wpływając na programowaną śmierć komórki uszkodzonej zwanej apoptozą oraz hamując powstawanie dodatkowych patologicznych naczyń krwionośnych odżywiających guza czyli angiogenezę.
7. Zmniejszają otyłość, pozytywnie wpływają na poziom insuliny (zmniejszają insulinooporność) i obniżają poziom glukozy we krwi.
8. Hamują rozkład kolagenu i elastyny przez enzymy kolagenazę i eslastazę.
9. Działają ochronnie na wątrobę i trzustkę.
10. Posiadają działanie przeciwalergiczne.
11. Antocyjany aronii obniżają ciśnienie krwi.
12. Posiadają działanie przeciwrzodowe (aronia, czarna borówka).
13. Kosmetyki zawierające od 0,01 do 0,1% antocyjanów aronii chronią skórę przed promieniowaniem UV.
14. Podwyższają poziom “dobrego cholesterolu” HDL (m. in. antocyjany zawarte w czwerwonym winie)
15. Działają przeciwzapalnie.
16. Antocyjany wraz z proantocyjanidynami oligomerycznymi posiadają działanie przeciwbakteryjne na układ moczowy m.in. przez zmniejszanie przylegania bakterii do błony śluzowej pęcherza.
17. Są stosowane do barwienia środków spożywczych.
18. Antocyjany zawarte w żywności chronią produkty spożywcze przed zepsuciem.
19. Nie znaleziono działań niepożądanych antocyjanów.

Więc nic, tylko jeść kolorowo!

Aby wykorzystać właśności antocyjanów możesz zrobić np:

1. Odmładzający Krem Do Twarzy Aroniowo – Różany
2. Konfiturę z płatków piwonii.
3. Nalewkę z czeremchy.
4. Nalewkę z aronii.
5. Szybki kisiel jeżynowy.
6. Galaretkę z owoców czarnego bzu.
7. Nalewkę z żurawiny.

Może Cię również zainteresować:

Borówka brusznica – wiecznie zielona krzewinka o wielu zastosowaniach

Dla ciekawskich

Jeżeli zainteresowała Cię ta grupa naturalnych związków, to poniżej możesz zapoznać się ze szczegółami na ich temat.

Biochemicznie mają wiele wspólnego z flawonoidami, do których są czasami zaliczane.

Antocyjany są rozpuszczalne w wodzie i roztworach alkoholowych. Zazwyczaj w środowisku kwaśnym mają barwę niebieską, która podczas alkalizacji przechodzi w barwę czerwoną. Z surowców roślinnych najlepiej je ekstrahować lekko zakwaszonym alkoholem.

Przykłady antocyjanów występujących w surowcach:

1. Dziki bez czarny (Sambucus nigra)  – owoc – glikozydy cyjanidyny.
2. Borówka czernica (Vaccinium myrtillius)  – owoc – glikozydy pelargonidyny, cyjanidyny, delfinidyny i malwidyny.
3. Chaber bławatek (Centaurea cyanus) – kwiat – cyjanina (pochodna cyjanidyny).
4. Malwa różowa (Alcea rosea) odmiana czarna ” Nigra” –  kwiat – glikozydy delfinidyny, malwidyny i petunidyny.
5. Piwonia (Paeonia)  – peonina i cyjanina.
6. Jeżyna (Rubus) – owoc –  glikozydy cyjanidyny np. 3-O-glukozyd cyjanidynyny.
7. Aronia czarnoowocowa (Photinia melanocarpa) – owoc – 3-O-galaktozyd cyjanidyny (64,5%), 3-O-arabinozydcyjanidyny (28,9%), 3-O-ksylozyd cyjanidyny(4,2%) oraz 3-O-glukozyd cyjanidyny.
8. Porzeczka czarna (Ribes nigrum) – owoc -glikozydy cyjanidyny i delfinidyny.
9. Winorośl właściwa (Vitis vinifera) – owoc- glukozyd malwidyny.
10. Hibiskus (Hibiscus sabdariffa) – kwiaty – hibiscyna.
11. Ostróżeczka polna (Delphinium consolida) – kwiaty – glikozydy delfinidyny.
12. Granat właściwy (Punica granatum) – owoce – glikozydy delfinidyny.
13. Żurawina błotna (Vaccinium oxycoccus) – owoce – glikozydy cyjanidyny, delfinidyny, peonidyny i malwidyny.

Antocyjany należą do glikozydów – związków zbudowanych z części cukrowej – glikonu i niecukrowej – aglikonu. Glikon zbudowany jest z 1-3 cząsteczek cukrów prostych, np. glukozy. Aglikon w antocyjanach zwany jest antocyjanidyną. Naukowcy opisali 15 różnych antocyjanidyn, np. cyjanidynę lub delfinidynę. Natomiast antocyjanów rozpoznano około 500, czyli o ich różnorodności świadczy głównie część cukrowa.

Występują powszechnie w świecie roślinnym. Nie wykryto ich tylko tylko u glonów oraz roślin z rodziny goździkowatych, kaktusowatych i komosowatych (np. burak czerwony, komosa). Rośliny te te posiadają własną, odrębną grupę barwników zwanych betaninami.

tab Stężenie antocyjanów w świeżej masie owoców lub warzyw:

źródła:

1. Magdalena Szaniawska, Anna Taraba, Katarzyna Szymczyk: Budowa,
   właściwości i zastosowanie antocyjanów.
2. Urszula Szymanowska: Antocyjany – polifenole o szczególnych właściwościach.
3. Ewa Piątkowska, Aneta Kopeć, Teresa Leszczyńska: Antocyjany – charakterysyka, występowanie i oddziaływanie na organizm człowieka.
4. Magdalena Szaniawska, Anna Taraba, Katarzyna Szymczyk: Budowa, właściwości i zastosowanie antocyjanów.
5. Joanna Sikora, Magdalena Markowicz, Elżbieta Mikiciuk-Olasik: Rola i włąściwości lecznicze aronii czarnoowocowej w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.
6. Bagchi D1, Sen CK, Bagchi M, Atalay M: Anti-angiogenic, antioxidant, and anti-carcinogenic properties of a novel anthocyanin-rich berry extract formula.
7. http://semmelweis.hu/farmakognozia/files/2016/04/AnthocyaninsR160405.pdf
8. http://biotechnologia.pl/farmacja/artykuly/antocyjany-wystepowanie-biosynteza-i-wplyw-na-zdrowie-czlowieka,11138